Git - podstawowe informacje

GIT to jeden z najpopularniejszych systemów kontroli wersji. Jest bardzo znany w świecie programowania, właściwie we wszystkich krajach. Sprawne posługiwanie się systemem kontroli wersji GIT to jedna z podstawowych umiejętności jakiej potrzebuje początkujący programista.

Czym jest GIT?

Git to jedno z wielu dostępnych narzędzi kontroli wersji. Służy do śledzenia zmian w kodzie oprogramowania. Nie należy jednak kojarzyć systemów kontroli wersji jedynie z wytwarzaniem oprogramowania. Można ich z powodzeniem używać wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba śledzenia zmian treści jakiś plików.

Git to system kontroli wersji, bardzo popularny wśród programistów. Jest całkowicie darmowy. Jego zaletą jest działanie w architekturze rozproszonej - co wpływa na jego niezawodność.

Niewątpliwie przewagą Gita jest jego popularność oraz dostępność. Jest to oprogramowanie darmowe, stworzone przez twórcę Linuksa. Używanie Gita jest zupełnie darmowe zarówno do zastosowań prywatnych jak i komercyjnych.

Rozproszona architektura

Dużą ważną zaletą Gita jest rozproszona architektura. Polega ona na tym, że repozytoria znajdują się na wielu komputerach, a nie na jednym scentralizowanym serwerze (jak np. w przypadku SVN).

W przypadku repozytoriów scentralizowanych (takich jak np. SVN) awaria serwera danych oznacza utratę wszystkich danych. Informacji nie da się odtworzyć z komputerów użytkowników tych repozytoriów.

W systemie kontroli wersji Git każdy komputer, który pobierze określone repozytorium, zawiera jego pełną treść oraz historię. W przypadku awarii któregoś z komputerów historię można odtworzyć z każdego innego. Dzięki tej dogodności repozytoria Gita nie wymagają tworzenia kopii zapasowych (no chyba, że w określonym repo pracuje tylko jeden programista).

Git vs Github

Git sam w sobie jest aplikacją konsolową i nie posiada żadnego graficznego ani webowego interfejsu. Możesz pracować w Gicie lokalnie lub łącząc się z innym komputerem poprzez sieć.

Aby usprawnić pracę użytkownikom Gita powstało wiele serwisów hostujących repozytoria Gitowe. Do najpopularniejszych należą:

• github.com
• gitlab.com
• bitbucket.org

Dzięki tym serwisom możesz zarządzać swoimi repozytoriami z poziomu wygodnego, webowego interfejsu. Dodatkowo w bardzo ładny sposób prezentują one historię zmian, treść plików, hierarchię plików, członków danego repozytorium i tak dalej. Wprowadzają także warstwę organizacyjną i autoryzacyjną.

Kolejną dodatkową funkcją w.w. serwisów jest pełnienie roli hostingu. Gdybyś hipotetycznie pracował w swoim repozytorium sam, w przypadku awarii komputera mógłbyś odzyskać dane z drugiego komputera, który w tym wypadku byłby np. githubem.

Najpopularniejszym serwisem jest github. Jednak warto zastanowić się także nad gitlabem, ponieważ on udostępnia możliwość tworzenia prywatnych repozytoriów całkiem za darmo.

Rola githuba

Tak jak zostało napisane wyżej, Git działa w architekturze rozproszonej. Mógłbyś pracować nad jakimś repozytorium razem ze swoim kolegą i razem z nim się synchronizować. Trzeba jednak podkreślić, że taki tryb pracy byłby totalnie niewygodny. Synchronizacja z wieloma osobami mogłaby okazać się niemożliwa ze względów logistycznych.

Z tego powodu serwisy hostujące repozytoria Gita pełnią ważną rolę synchronizującą.

Mimo że synchronizacja horyzontalnie pomiędzy użytkownikami byłaby możliwa (Git jest rozproszony), to takie praktyki nie są stosowane. Zamiast tego wielu użytkowników repozytorium synchronizuje się używając zewnętrznego serwera.

Warto też podkreślić, że mimo używania hostingu dla repozytoriów nie tracimy zalet rozproszonego repo. Synchronizacja np. poprzez githuba niewątpliwie niesie wiele korzyści, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby z repozytorium użytkownika komp1 odtworzyć całe repo, nawet gdy awarii ulegną wszyscy pozostali użytkownicy oraz github.

Klient programu Git

Ostatnią ważną rzeczą przed rozpoczęciem pracy z Gitem jest wybór klienta. Oprogramowanie Git obsługuje się z linii poleceń, dlatego dla wielu użytkowników może być to niewygodne. Aby wyeliminować ten problem powstało wiele programów będących nakładką graficzną na konsolę. Bardzo popularnym i darmowym klientem gita jest TortoiseGit.

Co ciekawe obsługa klienta Gita jest wbudowana w wiele środowisk programistycznych np. Visual Studio, Visual Studio Code czy też WebStorm. Używając takich nowożytnych środowisk możesz korzystać z Gita posługując się graficznym interfejsem, i nie musisz instalować dodatkowych klientów.

Konsola jako jedyny słuszny wybór

Jeżeli masz w planach uczyć się Gita i mógłbym Ci coś doradzić, zachęcam do jego nauki wyłącznie z poziomu linii komend. Na początku może wydawać Ci się to niewykonalne - jednak naprawdę - niesie to wiele korzyści.

Osobiście nie jestem typem konsolowca. Jako programista .NETa obracam się główne w świecie kolorowego Windowsa, a nie Linuxowej konsoli. Mimo to - moim zdaniem - umiejętność obsługi GITa z konsoli to jedna z najlepszych umiejętności jakie możesz posiadać w świecie IT.

Nakładki graficzne na Gita (tzw. klienci Gita) wysyłają do serwera różne komendy, których nie widzisz i nie rozumiesz. Normalnie musiałbyś te komendy wpisywać w konsoli, jednak klient Gita potrafi zrobić to za Ciebie w tle. Mimo, że początkowo nauka interfejsu graficznego przebiega o wiele szybciej, to jednak końcowy efekt nie jest taki zadowalający.

Oto lista moich argumentów przeciw używaniu Gita z poziomu programu graficznego:

• każda zmiana pracy/komputera wymaga instalacji klienta Gita, którego Ty umiesz (a nie wszędzie jest to możliwe)
• nakładki graficzne nie obsługują wszystkich funkcji Gita, które można zrobić z konsoli (załóżmy 80-90%)
• używając graficznego interfejsu - powiedzmy to szczerze - nawet po 5 latach ciągle nie będziesz wiedział jak działa Git
• cokolwiek zepsuje się w Twoim repo: będziesz musiał wołać konsolowego wymiatacza, który naprawi Twój problem
• cokolwiek zepsuje się w Twoim repo: wszystkie odpowiedzi na stackoverflow.com to sekwencje komend, których należy użyć, aby naprawić problem. Dobrze je rozumieć, aby nie wywalić repo w kosmos..
• pewnych rzeczy nie da się osiągnąć z interfejsu graficznego, jeszcze niedawno była to praca na repo opartym o submodule (nie wiem jak teraz)

Zauważyłem też, że ludzie obsługujący GITa z klienta graficznego strasznie śmiecą repo. Nie za bardzo znają różnice pomiędzy merge, rebase, squash.

Gdzie się uczyć i jak zacząć

Gita można pobrać za darmo na stronie https://git-scm.com/downloads. Dość fajna instrukcja w języku polskim znajduje się na tej samej stronie i jest dostępna tutaj: https://git-scm.com/book/pl/v2.

Oprócz tego warto posiłkować się materiałami dostępnymi za darmo w internecie.